Αμνησία

Χιόνιζε μέσα στο φόρεμά μου
κι ας ήταν κατακαλόκαιρο.

Η τελευταία φωτογραφία: 

στο αυτοκίνητό σου

να κοιτάζω από το πίσω παράθυρο

το αυτοκίνητό σου.

Εγκιβωτισμός.

Θέατρο μέσα στο θέατρο.

Όνειρο μέσα στο όνειρο.

Καθρέφτης μέσα στον καθρέφτη

να ψάχνω το παραμύθι μου μέσα στο παραμύθι σου. 

Χιόνιζε μέσα στο φόρεμά μου

κι ας μου'χες χαρίσει τριαντάφυλλα.

Εσένα σίγουρα σε λένε Κάι,

το δικό μου όνομα είναι που δεν θυμάμαι.

Τα Παιδιά του 55ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης Είναι Εντάξει*

Στον Μικρό Ιησού

Κάποτε μου είχες πει ότι δεν υπάρχει μέρος που να βρίσκομαι και να μην υπάρχουν παιδιά τριγύρω. Είχες δίκιο. Ακόμη και στο φετινό  55ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης οι ταινίες που επέλεξα να παρακολουθήσω ήταν γεμάτες παιδιά! 

Το έχω γράψει και παλιότερα, είναι ευλογία να δουλεύεις με παιδιά, πόσο μάλλον να τα κινηματογραφείς. Να οι εφτά ταινίες του Φεστιβάλ που το αποδεικνύουν. 

Νο1 Παιδί Που Είναι Εντάξει: η μικρή κόρη στο "In The Crosswind" (Πλευρικοί Άνεμοι) του Εσθονού Μάρτι Χέλντε.

Στο κινηματογραφικό αυτό ποίημα μητέρα και κόρη μένουν "ακίνητες" από την στιγμή που γίνεται η εθνοκάθαρση στην Εσθονία και στέλνονται εξορία στην Σιβηρία. Τις κοιτάζουμε παγωμένες στον χρόνο στα απέραντης ομορφιάς "ταμπλό βιβάντ" που δείχνουν ταυτόχρονα το σκληρό και απάνθρωπο κομμάτι του ξεριζωμού. Μοναδική αφήγηση, τα γράμματα της μητέρας που στέλνει στον σύζυγό της. Η μητέρα θα καταφέρει να ξεπαγώσει, όταν χρόνια αργότερα θα επιστρέψει στην αγαπημένη της αγριομηλιά. Η μικρή κόρη δεν θα τα καταφέρει, θα μείνει "ωραία κοιμωμένη" στο παγωμένο τοπίο της Σιβηρίας για πάντα, μαζί με όσα παιδιά δεν κατάφεραν να μεγαλώσουν αλλά και δεν ξεχάστηκαν ποτέ.  Μια ταινία που τα γυρίσματά της κράτησαν 3,5 χρόνια γιατί το εγχείρημα ήταν πολύ δύσκολο. Βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης με το Βραβείο Καλλιτεχνικής Επίτευξης καθώς και στο μυαλό όσων την παρακολούθησαν σαν μια μοναδική νιφάδα "κινηματογραφικού" χιονιού. 

Νο2 Παιδί Που Είναι Εντάξει: H Αλίσια στο "Magical Girl" (Μαγικό Κορίτσι) του Ισπανού Κάρλος Βερμούτ.  

Είναι το βλέμμα της με τα μεγάλα εκφραστικά μάτια και τα κοντά μαλλιά της λόγω ασθένειας που σε κάνει από την στιγμή που θα την δεις να μην μπορείς να την ξεχάσεις. Είναι η επιθυμία της, γραμμένη στο ημερολόγιό της,  να προλάβει να γίνει 13 χρονών που σε συγκλονίζει . Όμως πάνω απ' όλα, η Aλίσια είναι η "αιτία" για όλα όσα θα συμβούν στο αριστοτεχνικά φτιαγμένο και πολυσυζητημένο φιλμ που έλαβε το "Χρυσό Κοχύλι" Καλύτερης Ταινίας και το "Αργυρό Κοχύλι" Καλύτερης Σκηνοθεσίας στο φετινό Φεστιβάλ του San Sebastian. Την Aλίσια την βλέπουμε σε ελάχιστες σκηνές της ταινίας, είναι όμως ο φωτεινός οδηγός μας σε μια σκοτεινή ταινία γεμάτη ερωτήματα που σε ακολουθούν και μετά το τέλος της. Η Aλίσια ή Yukiko (ο χαρακτήρας manga που θαυμάζει) έχει ένα μαγικό ραβδί με το οποίο μαγεύει τους θεατές, αν και η ίδια γνωρίζει ότι "μαγική συνταγή" στην πραγματική ζωή δεν υπάρχει. 

Νο3 Παιδί Που Είναι Εντάξει: Ο Ματίας στο "Refugiado" (Πρόσφυγας) του Αργεντίνου Διέγο Λέρμαν.

Το επτάχρονο αγόρι ακολουθεί την μητέρα του στην φυγή της από τον πατέρα του προσπαθώντας να την προστατεύσει, κυρίως με την παρουσία του. Το ενδιαφέρον στην ταινία είναι ότι παρακολουθούμε τα γεγονότα μέσα από τα μάτια του Ματίας μ' ένα ρεαλισμό της παιδικής ηλικίας ωστόσο. Αν δει κανείς το τρέηλερ της ταινίας θα πιστέψει ότι πρόκειται για θρίλερ, όμως αν δει κάποιος την ταινία θα δει μέσω του Ματίας πάντα μια τρυφερή ιστορία ανάμεσα σε αυτόν και στην μητέρα του και την διαδρομή τους για μια καινούρια αρχή. Ή όπως λένε και οι ίδιοι οι χαρακτήρες αλληλοσυμπληρώνοντας ο ένας τον άλλον, (Μητέρα): "Όλα στην ζωή έχουν λύση..." (Ματίας): "Εκτός από τον θάνατο". 

Νο4 Παιδί Που Είναι Εντάξει: Η "Victoria" (Βικτόρια) στην ομώνυμη ταινία της Βουλγάρας Μάγια Βίτκοβα.

Η Βικτώρια γεννιέται χωρίς αφαλό στην κομμουνιστική Βουλγαρία όπου ανακηρύσσεται από το κράτος (σχεδόν) εθνική ηρωίδα και μεγαλώνει με τις ανάλογες τιμές. Η Βικτώρια αμέσως μετά την πτώση του κομμουνισμού βρίσκεται διχασμένη ανάμεσα στην ηρωοποίησή της και στην αδιαφορία της μητέρας της που δεν την αποδέχτηκε ποτέ. Θα προσπαθήσει ν' ανακαλύψει ποια πραγματικά είναι, θα ψάξει τον εαυτό της μέσα σε μια ταινία που έχει αρκετά ενδιαφέροντα στοιχεία αλλά κάπου χάνεται στον δρόμο γιατί η σκηνοθέτις θέλει να πει τόσα πολλά, ίσως παραπάνω απ' όσα αντέχει. Μας χαρίζει όμως όμορφες εικόνες, ένα προσεκτικά διαλεγμένο καστ για τους τόσο ιδιαίτερους χαρακτήρες της ταινίας (το "τρίγωνο" γιαγιά-μητέρα-κόρη) και ένα σενάριο βασισμένο σε πραγματικά γεγονότα. 

Νο5 Παιδί Που Είναι Εντάξει: Η Κριστίνα στο "I won't come back" (Δεν Θα Ξαναγυρίσω) του Εσθονού Ίλμαρ Ράαγκ.

Η ορφανή Κριστίνα ξεκινάει ένα μεγάλο ταξίδι για να βρει την γιαγιά της μαζί με την επίσης ορφανή και λίγο μεγαλύτερή της Άνν με την οποία γνωρίζονται τυχαία. Η Κριστίνα λέει πολλά ψέματα, αλλά λέει και πολλές όμορφες ιστορίες σε αυτό το road movie-παραμύθι με γλυκόπικρο τέλος. Οι λάσπες στους ατελείωτους δρόμους που διασχίζουν τα κορίτσια, τα ονειρικά χρώματα του ουρανού, οι κόκκινες γαλότσες που χαρίζει η Κριστίνα στην Ανν αλλά και η σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ τους θυμίζει τον "Μάγο του Όζ".  Μόνο που ο Τενεκεδένιος, το Σκιάχτρο και το Λιοντάρι βρίσκονται μέσα τους και στο τέλος Κριστίνα και Άννα γίνονται "ένα" σε αυτό τον δρόμο χωρίς γυρισμό.

Νο6 Παιδί Που Είναι Εντάξει: Ο μικρός γιος του Ισλαμιστή μουλά (καθοδηγητή)  στην σπονδυλωτή ταινία "Sometimes Look Up" (Κάποιες Φορές Να Κοιτάς Ψηλά) του Ιρανού Μπαχμάν Γκομπαντί, μέρος του "Words With Gods" (Κουβέντες Με Τους Θεούς) . 

Ο μικρός είναι "αποκάλυψη" όπως κάθε πρόσωπο στην κινηματογραφία του Γκομπαντί. Είναι όμως και οι ατάκες του προσεκτικά γραμμένες μία-μία αλλά και το ύφος του στην βοήθεια που του ζητάει ο πατέρας του ώστε να του λύσει ένα πρόβλημα που έχουν οι δύο σιαμαίοι πρωταγωνιστές αυτού του μικρού διαμαντιού. 

Νο7 Παιδί Που Είναι Εντάξει: Η Κουμίκο στο "Kumiko the Treasure Hunter" (Κουμίκο η Κυνηγός του Θησαυρού) των Αμερικανών Ντέιβιντ και Νέιθαν Ζέλνερ.

Η Κουμίκο αν και 27 ετών δεν παύει να είναι ένα παιδί που πιστέυει βλέποντας την ταινία των αδελφών Κοέν "Fargo" ότι θα βρει την βαλίτσα με τα λεφτά που υπάρχει στο φιλμ. Ταξιδεύει από την Ιαπωνία μέχρι την Βόρεια Ντακότα για να κάνει τ' όνειρό της πραγματικότητα. Η ταινία εκπλήσσει και συγκινεί κάθε άνθρωπο που κάνει όνειρα και αποτίει φόρο τιμής σε μια από τις σημαντικότερες ανεξάρτητες ταινίες του αμερικανικού κινηματογράφου.

*Ο τίτλος του άρθρου είναι παρμένος από την ταινία "The Kids Are Alright", (2010) , (Τα Παιδιά Είναι Εντάξει) της Lisa Cholodenko. 

Έξω η ζωή είναι πολύχρωμη*

Στην μαμά μου που μου υπενθυμίζει τα χρώματα της ζωής.

23 Ιουνίου 2014

Στέκομαι έξω από την είσοδο του λιμανιού. Είναι 6 και κάτι το απόγευμα και ο κόσμος ήδη πλημμυρίζει με την παρουσία του το παραλιακό μέρος της πόλης. Πολύχρωμα αγόρια και κορίτσια, άντρες, γυναίκες, οικογένειες με παιδιά, ζευγάρια, χαμογελάνε και μιλάνε καθώς κατηφορίζουν.  Πίσω από τα δυνατά λόγια τους και τις έντονες εκφράσεις των προσώπων τους είναι φανερό ότι περιμένουν κάτι: να δύσει ο ήλιος για να δουν τον Μανού Τσάο.

     Μέχρι να έρθει η φίλη μου να μου δώσει το "χαρούμενο" εισιτήριο, μου περνάει μια σκέψη από το μυαλό: "Επιτέλους θα τον δω κι εγώ!". Γιατί ο Μανού Τσάο άνηκε στην κατηγορία "καλλιτέχνης-απωθημένο", αφού είχε έρθει ξανά στην Θεσσαλονίκη το 1998. 'Ήταν και πάλι Ιούνιος αλλά για μένα ήταν μήνας εξετάσεων στο σχολείο. Αυτή την φορά όμως δεν με σταματάει τίποτα! Όσο η φίλη μου δεν εμφανίζεται, εγώ συνεχίζω να παρατηρώ τον κόσμο κάνοντας κι άλλες σκέψεις: "Αν ο Μανού ήταν θρησκεία, θα είχε πολλούς οπαδούς!" και: "Αυτή η τόσο καλοκαιρινή συναυλία θα έπρεπε να γίνει στην Χαλκιδική!". Με το εισιτήριο επιτέλους στο χέρι ψάχνω την κοριτσοπαρέα μου. Το στριμωξίδι και η ζέστη δεν πτοούν κανέναν να μπει στον τεράστιο χώρο και να περπατήσει όσο μπορεί για να φτάσει κοντά ή λιγότερο κοντά στην σκηνή. 

      Στις 10 ακριβώς αρχίζουν οι σειρήνες από τα ηχεία, οι μουσικές επί σκηνής, τα όμορφα κινούμενα σχέδια -σήμα κατατεθέν του Μανού- από τις οθόνες προβολής και ο Μανού Τσάο είναι εδώ! Αρχίζουμε να χοροπηδάμε στους ρυθμούς του και είναι σαν να είμαστε όλοι μια παρέα. Η χαρά μου απερίγραπτη και ας μην τον βλέπω καθαρά! Λίγο από τις οθόνες, λίγο από την κάμερα μου με ζουμ, λίγο ανάμεσα στα χοροπηδήματα... Τον ακούω όμως και τα λόγια του μαζί με την φωνή του βρίσκουν στόχο κατευθείαν στην καρδιά. Ο Μανού είναι αυτό που περίμενα: ένα ενήλικο παιδί γεμάτο ζωντάνια που σε παρασέρνει στον ρυθμό του από την πρώτη νότα μέχρι την τελευταία. Η ευφορία με κατακλύζει και σκέφτομαι πόσο ωραίο και διασκεδαστικό θα ήταν όλος ο χώρος των θεατών να ήταν ένα τεράστιο τραμπολίνο! 

    Έχω πάει σε πολλές συναυλίες, αλλά αυτό που νιώθω απόψε είναι ανεπανάληπτο: σαν να εμφανίστηκε μπροστά μου όλη η ομορφιά της ζωής, της στιγμής, της αγκαλιάς. Και σκέφτομαι: "Αυτό είναι η μουσική: η αισοδοξία που πρέπει να φυλάμε μέσα μας". Σκέφτομαι ότι: "Είμαι κι εγώ εδώ" και κάποτε περήφανα θα λέω:  "Ήμουν κι εγώ εκεί"! 

  Ο πάντα ευαισθητοποιημένος Μανού άφησε ν' αναφερθούν από μικροφώνου τα ζητήματα των ορυχείων της Χαλκιδικής και της ιδιωτικοποίησης του νερού πριν, κατά την διάρκεια και μετά το τέλος της συναυλίας. Μας ευχαρίστησε δεκάδες φορές και μας χαμόγελασε άλλες τόσες. 

   Καθώς φεύγει από την σκηνή εύχομαι να τον ξαναδώ. Γιατί το πολύχρωμο σύμπαν του θα συνεχίσω να το νιώθω για χρόνια. 

*Ο τίτλος του άρθρου είναι παρμένος από το ομώνυμο βιβλίο της Αμάντας Μιχαλοπούλου.