Δύσκολοι αποχαιρετισμοί: το 58ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης*(2-12 Nοεμβρίου 2017)

Πώς αποχαιρετά κανείς ένα φεστιβάλ; Ίσως γράφοντας για τέσσερις από τις ταινίες  του. Adieu, 58o... 

Columbus 104' 

Kogonada, U.S.A. 2017 

Σ' έναν κήπο που χωρίζεται στην μέση από ένα φράχτη, μία κοπέλα κι ένας νεαρός άντρας. Από την μία πλευρά του φράχτη η κεντρική βιβλιοθήκη της μικρής αμερικανικής πόλης Κολόμπους όπου δουλεύει η κοπέλα εγκλωβισμένη στην δυσλειτουργική σχέση με την μητέρα της. Από τη άλλη πλευρά ένα ισόγειο ξενοδοχείο όπου μένει ο άντρας περιμένοντας νέα από το νοσοκομείο για τον άρρωστο πατέρα του. Περπατάνε παράλληλα και κατά μήκος του φράχτη. Πρώτη τον βλέπει η κοπέλα κι ύστερα ο άντρας της ζητάει ένα τσιγάρο. Αυτό είναι ένα από τα πολλά υπέροχα πλάνα της ταινίας Κολόμπους. Και αυτή είναι μία σύντομη συνάντηση, που όπως και στο Χαμένοι στην Μετάφραση της Σοφία Κόπολα θα επηρεάσει σε βάθος τους πρωταγωνιστές. Όταν θα έρθει η ώρα του αποχαιρετισμού, θα είναι σαν να έχουν αλλάξει θέσεις, ωστόσο ένα αόρατο νήμα θα συνδέει πάντα την καρδιά τους και το μυαλό τους. 

Ο Kogonada με την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του εντυπωσιάζει με τα κάδρα του και δεν κρύβει την αγάπη του για τον Οζού, τον Μπρεσόν και άλλους δημιουργούς για τους οποίους έφτιαχνε video essays (δοκίμια) πριν κινηματογραφήσει ως "πείραμα" το Κολόμπους. Μια ταινία για την αρχιτεκτονική και την συμμετρία όχι μόνο των κτιρίων της ομώνυμης πόλης αλλά και της ζωής. Το πείραμα σίγουρα πέτυχε! 

Ξεχασμένοι Στίχοι- Oblivion Verses 92' 

Alireza Khatami, Chile 2017

Ένας φύλακας ενός εγκαταλελειμμένου νεκροταφείου, περνάει την ζωή του περιδιαβαίνοντας τους διαδρόμους του νεκροταφείου και του νεκροτομείου όπου υπάρχουν αγνώστου ταυτότητας νεκροί και παρατηρώντας όσους έρχονται να ψάξουν τους αγαπημένους τους ανθρώπους που δεν βρίσκονται πια εν ζωή. Στην προσπάθειά του να βοηθήσει στην ταφή μιας νέας κοπέλας που δεν έχει αναγνωριστεί το πτώμα της, θα εμπλακεί σε μια περιπέτεια που θα τον κάνει να συμφιλιωθεί με τα φαντάσματα του παρελθόντος του και να τ' αποχαιρετήσει. 

Μια ταινία- ποίημα για όσα δεν τολμάμε να συζητήσουμε και για όσα προσπαθούμε να ξεχάσουμε. Αριστουργηματική ερμηνεία του Juan Margallo, άψογη φωτογραφία, λεπτοδουλεμένη κινηματογράφηση μελαγχολικών στιγμών  από την οποία όμως δεν λείπει και μια εύθυμη νότα μέσα από τις ιστορίες που του διηγείται ο φίλος του, νεκροθάφτης . 

Ξεκίνημα της Μέρας- Daybreak 85' 

Gentian Koci, Albania-Greece 2017

Άνθρωποι βγαίνουν από τα σπίτια τους, περπατάνε στους λασπωμένους δρόμους χαράματα για την δουλειά τους. Γκρίζοι τοίχοι, γκρίζα βλέμματα, γκρίζα καθημερινότητα. Ανάμεσά τους μια μητέρα που μεγαλώνει μόνη το μωρό της προσπαθώντας με νύχια και με δόντια να κερδίσει τα προς το ζην. Από την στιγμή που της κάνουν έξωση, ζητάει βοήθεια από φίλους και γνωστούς να της κρατήσουν έστω και για λίγο το παιδί ώστε να μπορέσει να εργαστεί. Ο τρόπος που αποτυπώνεται στην εισαγωγική σκηνή η απόγνωση της πρωταγωνίστριας, σοκάρει. Σκληρός ρεαλισμός και αποχαιρετισμός σε κάθε ωραιοποίηση για την ιστορία μιας γυναίκας στα σημερινά Τίρανα που φτάνει στ' άκρα. Αξιοσημείωτη η υποκριτική της Οrnela Kapetani που καρφώνει με το βλέμμα της στην θέση του και τον πιο απαιτητικό θεατή. 

Για την οικογένεια- Closeness 118' 

Kantemir Balagov, Russia 2017 

Η ταινία- βασισμένη σε αληθινή ιστορία- μας βάζει στα άδυτα μιας οικογένειας Εβραίων στον Καύκασο εν έτει 1998. Η ατίθαση κόρη της οικογένειας το σκάει από τον αρραβώνα του αδελφού της  για να συναντήσει τον κρυφό έρωτά της. Όταν θα επιστρέψει, κάποιοι έχουν απαγάγει το ζευγάρι που αρραβωνιάστηκε. Ένας εφιάλτης ξεκινάει για την οικογένειά της που ψάχνει χρήματα για να δώσει τα λύτρα. Οι πολυπληθείς σκηνές, η ερμηνεία της πρωταγωνίστριας, Ντάρια Ζάβνερ που κέρδισε επάξια το βραβείο Γυναικείας Ερμηνείας στο Φεστιβάλ και το μπλε χρώμα που "ποτίζει" την οθόνη σχεδόν σε κάθε πλάνο, είναι τρία μόνο από τα στοιχεία της ταινίας που την κάνουν ήδη σημαντική αν και η πρώτη μεγάλου μήκους του σκηνοθέτη της.  Η σεκάνς της οικογένειας στο αυτοκίνητο που αποχαιρετάει τον Καύκασο είναι απαράμιλλης ομορφιάς και ένας από τους λόγους που θα ήθελα να την δω ξανά. Στην ταινία απονεμήθηκε και το βραβείο της Βουλής των Ελλήνων "Ανθρώπινες αξίες" (Κανάλι της Βουλής).

*O τίτλος είναι δανεισμένος από την ταινία "Δύσκολοι Αποχαιρετισμοί: ο μπαμπάς μου" της Πέννυς Παναγιωτοπούλου (2002)